achtergrond
Karin Rehnqvist (*1957) is een van de bekendste en meest uitgevoerde componisten van Zweden. Ze heeft een uniek genre-overschrijdend parcours afgelegd, waarbij ze het grensgebied tussen kunst en volksmuziek heeft verkend en een zeer kenmerkende compositie- en uitvoeringsstijl heeft ontwikkeld. Een van haar kenmerkende motieven is de buitengewone vocale techniek van Kulning, de oude roep van Scandinavische herdersmeisjes om hun kuddes te drijven. Als rusteloze vernieuwer wordt haar repertoire gekenmerkt door een compromisloze inventiviteit, rauwe emotionele kracht en de ijzige schok van het nieuwe.
over de compositie
In dit gedicht schetst de Zweedse dichter Gunnar Björling (1887-1960) een vredige sfeer, waarin de nacht ons al onze zorgen doet vergeten. Onder de oppervlakte schemert een verwijzing naar de dood: de ik-persoon herinnert zich ‘een leven zonder verdriet’.
Het gelijknamige koorwerk dat Zweedse componiste Karin Rehnqvist maakte verkent de mystieke en serene sfeer van de nacht. De titel, “Wanneer de nacht vrede brengt,” en compositie weerspiegelen de kalme, introspectieve sfeer van een avond onder de sterren. Rehnqvist staat bekend om haar innovatieve gebruik van traditionele Zweedse volksmuziek, en in dit stuk verweeft ze die invloeden subtiel met moderne koorklanken. Het werk kenmerkt zich door eenvoudige, maar betoverende melodieën, vaak gecombineerd met een verstilde, haast ademloze spanning. De harmonieën zijn rijk en contemplatief, wat het stuk een meditatief karakter geeft, iets dat vaker te horen is in Rehnqvists werk. När natten skänker frid is een prachtig voorbeeld van haar vermogen om emoties van rust en verstilling muzikaal te vertalen, waarbij de nacht wordt neergezet als een tijd van reflectie en innerlijke vrede.
Rehnqvist componeerde När natten skänker frid voor de begrafenis van haar tante, waar het samen werd gezongen door de aanwezigen na de ceremonie. “The text is full of trust, I think. That makes it really beautiful,” zegt Rehnqvist zelf. De kracht van dit werk ligt deels in de eenvoudigheid ervan: waar het ongekunsteld is, is het ook mogelijk om voor amateurs en amateurkoren te worden gezongen. Rehnqvist legt uit dat ze veel en graag met amateurkoren heeft gewerkt, onder andere als dirigente, en dat meerdere van haar composities daardoor ongecompliceerd en ingetogen zijn. Rehnqvist gebruikt in dit werk heldere, transparante melodieën en harmonieën, zonder complexe ritmes of overdreven virtuositeit, wat het werk een verstilde, bijna tijdloze schoonheid geeft. Deze eenvoud nodigt de luisteraar uit om dieper te luisteren naar de subtiele nuances en de delicate spanning tussen de stemmen. De minimalistische aanpak zorgt ervoor dat de muziek ruimte laat voor adem, stilte en reflectie, waardoor de nacht — en de rust die deze brengt — op een directe en pure manier wordt ervaren. Deze eenvoud versterkt daardoor juist de emotionele impact en de contemplatieve sfeer van het werk.
Binnen het programma van La femme lumineuse, waarin diverse werken het thema van licht, duisternis en transformatie onderzoeken, speelt När natten skänker frid van Karin Rehnqvist een rol door zijn eenvoud en meditatieve kwaliteit. Terwijl andere werken, zoals Kaija Saariaho’s Nuits, adieux en Judith Binghams The Darkness is no Darkness, vaak complexere muzikale texturen gebruiken om diepte en gelaagdheid te creëren in hun exploraties van duisternis en licht, blijft Rehnqvists compositie juist dicht bij een eenvoudige, transparante stijl. Deze eenvoud weerspiegelt de innerlijke rust en vrede die de nacht kan brengen, in tegenstelling tot de meer dramatische of symbolische benaderingen van andere componisten in het programma.
Het thema van de nacht wordt in dit werk niet als iets bedreigends of overweldigends gepresenteerd, maar als een bron van vrede en innerlijke rust, wat een mooie balans biedt ten opzichte van de andere stukken die thema’s van licht zoeken of worstelen met de duisternis.
