ontdek
Rembrandts gravure De drie kruizen (1653) inspireerde Frank Martin om zijn oratorium Golgotha te bedenken. Zoals hij uitlegde toen hij nog aan de partituur werkte: „Toen ik deze etsen had gezien, werd ik positief achtervolgd door het idee om een beeld van de Passie te realiseren met mijn eigen middelen… Ik had dit hele vreselijke en magnifieke drama graag geconcentreerd in een heel kort werk, net zoals Rembrandt had gedaan op zijn bescheiden kleine rechthoek papier. Maar… ik had geen andere keus dan over te gaan op het idee van een oratorium, dat door zijn afmetingen in staat was om het raamwerk en de atmosfeer te creëren die nodig zijn voor de uitdrukking van een onderwerp van dit soort.” Onvermijdelijk werd Martins tweede oratorium beïnvloed door J.S. Bach, met wiens Passies Martin, het tiende kind van een hugenootse predikant, al sinds zijn kindertijd vertrouwd was en die hij gewillig beschreef als ‘precedenten’ voor het genre.
Tien muzikale tableaus, gegroepeerd in twee delen van ongeveer gelijke lengte, vertellen het verhaal van Christus’ lijden vanaf de intocht in Jeruzalem tot aan de wederopstanding. Martin put uit alle vier de evangeliën, afgewisseld met fragmenten uit de Meditaties en Belijdenissen van Augustinus van Hippo, en afzonderlijke verzen uit de Psalmen en liturgie voor Stille Zaterdag. Het laatste deel van het werk werd een epiloog, waarin de gebeurtenissen van Pasen werden voorspeld en rouw werd vervangen door hoop. Hier lijkt Martin dat ‘vreemde witte licht’ van transfiguratie te hebben vastgelegd dat hij zo bewonderde in Rembrandts ets: de paradox van een lichtgevende duisternis. Op 8 juni 1948 werd de partituur in Amsterdam voltooid en op 29 april 1949 ging het in Genève in première. Martin gaf zelf toe dat hij zijn oratorium, gecomponeerd zonder opdracht, niet voor openbare uitvoering had bedoeld. Voor deze artiest, diep geschokt door de verschrikkingen van de oorlog, was zijn toevlucht tot het Passiegenre en de kernboodschap ervan misschien een poging om zijn eigen geloof in de toekomst te herstellen en daarmee een mijlpaal te bereiken in die tijd van verwoesting, toen Europa op nul uur stond.
Daniel Reuss richtte in 1990 Cappella Amsterdam op, dat hij heeft omgevormd tot een professioneel ensemble. Hij dirigeerde het RIAS Kammerchor voor het eerst in 2000 en tijdens zijn vier jaar als artistiek leider van het koor (2003-6) maakten ze vijf opnames voor harmonia mundi. In februari 2007 maakte hij zijn debuut bij English National Opera in Händels Agrippina. In september 2008 werd hij artistiek leider en chef-dirigent van het Estonian Philharmonic Chamber Choir.
over
Componist: Frank Martin
Dirigent: Daniel Reuss
Uitvoerenden: Cappella Amsterdam; Estonian National Symphony Orchestra; Estonian Philharmonic Chamber Choir
Solisten: Marianna Beate Kielland; Adrian Thompson; Konstantin Wolff
Label: Harmonia Mundi
Lengte: ca. 85 minuten
